İletişim çağındayız. Her türlü bilgiye bir tuş darbesiyle ulaştığımızı düşünüyoruz. Bu nedenle her konuda bilgi sahibi olabileceğimiz kanaatını taşıyoruz. Özgür irademizi kullanarak dilediğimiz seçeneği tercih edebileceğimizi zannediyoruz. Oysa bu saydıklarım sadece bir varsayım. Varsayımı mutlak doğru gibi düşünmek bizi farkında olmadığımız hatalara düşürür. Günümüzde “algı yönetimi” “rıza mühendisliği” "toplum mühendisliği” gibi kavramlarla ifade edilen bir takım yöntemlerle bizim tercihlerimiz yönlendirilmektedir. Biz yaptığımız tercihin özgür irademizle oluştuğunu düşünmekteyiz. Örneğin 20. Yüzyılın başlarında Amerika’da kadınların umumi yerlerde sigara içmeleri yasaktı. Sigara şirketleri toplumun yarısı olan kadın tüketici kitlesini aktive edebilmek için ünlü kadınları, mankenleri kullanır. Özgürlük Anıtındaki kadına gönderme yaparak “Özgürlük için bir kibrit çak” sloganıyla Newyork’ta sigara içerek yürüyüş yapmaları sağlanır. Özgürlük ve sigara içmek özdeş hale getirilir. Sonuç oldukça başarılı olur. Kadınlar da kanser çubuğunu tüttürerek özgür ve eşit vatandaşlık duygusu yaşarlar. Sermayenin hizmetinde olan halkla ilişkiler uzmanları, psikologlar, reklamcılar el ele verip bizim psikolojik kodlarımızı değiştirebilmektedir. Biz farkında olmadan yönlendirilmiş iradeyi özgür irade sanmaktayız. Clotaire Rapaille tarafından kaleme alınan Kültür Kodu isimli kitapta algı değişimiyle ilgili ilginç bir hikaye anlatılır. 1970 li yıllarda Neskafe firması Japon piyasasına girmek istemektedir. Ancak sonuç oldukça başarısızdır. Çünkü Japon halkının çay içme zevki var. Japon damak zevki çayla özdeşleşmiş. Neskafeyi Japon halkı sevmemiştir. Firma bilim adamlarını görevlendirir. Çaya düşkün Japon damak zevkini değiştirmek için programlar yapılır. Japon çocuklarına kahve aromalı çikolatalar, şekerlemeler, çikletler pazarlanır. Bu tatla büyüyen çocuklar rahatlıkla Neskafe damak zevkine alışırlar. Nesil büyüyünce Japonlarda kahve kültürü oluşur ve her sokak başına bir kafe açılır. Biyolojik kodlarımızla rahatlıkla oynanabilmektedir. Ve biz yeni durumu kapitalist bir düzenin oyunu olarak değil doğal bir durum olarak algılarız. Bazen de kültürel kodlarımız değiştirilir. Kavramlar bağlamından koparılır. En lanetli bir şeyi en kutsal bir şey olarak algılayabiliriz. Örneğin demokrasi çağımızda en iyi yönetim şekli olarak bilinmekte ve kutsanmaktadır. Ancak küresel aktörler şiddet ve savaşı demokrasi olarak sunabilmektedir. Amerika Irak’a girerken Demokrasiyi getireceğim diye girmişti Gerekçesi ise ülkede kitle imha silahlarının bulunması idi. Irak’a girdi, kitle imha silahlarını bulamadı. Ama imha edilecek kitleyi buldu. Milyonlarca insan öldürdü. George Orwell, “Siyasi dil, yalanı gerçek yapma sanatıdır” der. Güya iletişim çağındayız. Güya bilgi çağındayız. Makro düzeydeki algı yönetimleriyle ne doğru düzgün iletişim içindeyiz ne de birçok şeyi doğru düzgün biliyoruz. Algımızı değiştiriyorlar, yanılgımızı fark edemiyoruz. Av. Durdu GÜNEŞ
İletişim çağındayız. Her türlü bilgiye bir tuş darbesiyle ulaştığımızı düşünüyoruz. Bu nedenle her konuda bilgi sahibi olabileceğimiz kanaatını taşıyoruz. Özgür irademizi kullanarak dilediğimiz seçeneği tercih edebileceğimizi zannediyoruz.
Oysa bu saydıklarım sadece bir varsayım. Varsayımı mutlak doğru gibi düşünmek bizi farkında olmadığımız hatalara düşürür.
Günümüzde “algı yönetimi” “rıza mühendisliği” "toplum mühendisliği” gibi kavramlarla ifade edilen bir takım yöntemlerle bizim tercihlerimiz yönlendirilmektedir. Biz yaptığımız tercihin özgür irademizle oluştuğunu düşünmekteyiz.
Örneğin 20. Yüzyılın başlarında Amerika’da kadınların umumi yerlerde sigara içmeleri yasaktı.
Sigara şirketleri toplumun yarısı olan kadın tüketici kitlesini aktive edebilmek için ünlü kadınları, mankenleri kullanır. Özgürlük Anıtındaki kadına gönderme yaparak “Özgürlük için bir kibrit çak” sloganıyla Newyork’ta sigara içerek yürüyüş yapmaları sağlanır. Özgürlük ve sigara içmek özdeş hale getirilir. Sonuç oldukça başarılı olur. Kadınlar da kanser çubuğunu tüttürerek özgür ve eşit vatandaşlık duygusu yaşarlar.
Sermayenin hizmetinde olan halkla ilişkiler uzmanları, psikologlar, reklamcılar el ele verip bizim psikolojik kodlarımızı değiştirebilmektedir. Biz farkında olmadan yönlendirilmiş iradeyi özgür irade sanmaktayız. Clotaire Rapaille tarafından kaleme alınan Kültür Kodu isimli kitapta algı değişimiyle ilgili ilginç bir hikaye anlatılır.
1970 li yıllarda Neskafe firması Japon piyasasına girmek istemektedir. Ancak sonuç oldukça başarısızdır. Çünkü Japon halkının çay içme zevki var. Japon damak zevki çayla özdeşleşmiş. Neskafeyi Japon halkı sevmemiştir.
Firma bilim adamlarını görevlendirir. Çaya düşkün Japon damak zevkini değiştirmek için programlar yapılır. Japon çocuklarına kahve aromalı çikolatalar, şekerlemeler, çikletler pazarlanır. Bu tatla büyüyen çocuklar rahatlıkla Neskafe damak zevkine alışırlar. Nesil büyüyünce Japonlarda kahve kültürü oluşur ve her sokak başına bir kafe açılır.
Biyolojik kodlarımızla rahatlıkla oynanabilmektedir. Ve biz yeni durumu kapitalist bir düzenin oyunu olarak değil doğal bir durum olarak algılarız.
Bazen de kültürel kodlarımız değiştirilir. Kavramlar bağlamından koparılır. En lanetli bir şeyi en kutsal bir şey olarak algılayabiliriz.
Örneğin demokrasi çağımızda en iyi yönetim şekli olarak bilinmekte ve kutsanmaktadır. Ancak küresel aktörler şiddet ve savaşı demokrasi olarak sunabilmektedir.
Amerika Irak’a girerken Demokrasiyi getireceğim diye girmişti Gerekçesi ise ülkede kitle imha silahlarının bulunması idi. Irak’a girdi, kitle imha silahlarını bulamadı. Ama imha edilecek kitleyi buldu. Milyonlarca insan öldürdü.
George Orwell, “Siyasi dil, yalanı gerçek yapma sanatıdır” der.
Güya iletişim çağındayız. Güya bilgi çağındayız. Makro düzeydeki algı yönetimleriyle ne doğru düzgün iletişim içindeyiz ne de birçok şeyi doğru düzgün biliyoruz. Algımızı değiştiriyorlar, yanılgımızı fark edemiyoruz.
Av. Durdu GÜNEŞ
Adınız Soyadınız
E-Posta
Girilecek rakam : 431426
Lütfen yukarıdaki rakamları yazınız.